Lodewijk Napoleon Bonaparte, koning van Holland
Lodewijk Napoleon (1778-1843) – Koning van Holland
”Toen het in 1808 gelukt was Oud Amelisweerd te kopen liet de koning reparaties uitvoeren, grotere ruiten aanbrengen in de toen heersende empire stijl, en een venster in een kamer op de begane grond vervangen door openslaande deuren. Meer verbouwde hij niet. Wel werden alle vertrekken ingericht met op elkaar afgestemde kostbare tapijten, gordijnen, draperieën en meubels.”
Lodewijk NAPOLEON BONAPARTE
In 1806 besloot de grote Napoleon Bonaparte dat Nederland een koninkrijk moest worden met zijn jongere broer Louis (1778-1846) als koning. Napoleon wilde geld en soldaten aangeleverd krijgen, maar de zesentwintigjarige, kersverse koning wilde vooral als een goede koning “zijn” land dienen. Hij veranderde zijn Franse naam in Lodewijk en eiste van zijn hofhouding dat ze Nederlands met hem spraken zodat hij snel de taal zou leren.
Lodewijk Napoleon heeft veel voor het land gedaan. Hij reisde het hele land door om kennis te maken met zijn onderdanen, bezocht slachtoffers van besmettelijke ziektes, hielp eigenhandig bij rampen zoals bij de watersnood in Betuwe en de ontploffing van het kruitschip in Leiden. Hij opende zelfs zijn paleizen voor de slachtoffers. Hij wilde de gezondheidszorg verbeteren en richtte een koninklijke apotheek op waar voor armen de medicijnen gratis waren. Hij promootte borstvoeding om de zuigelingensterfte tegen te gaan en was een groot voorvechter van de pokkenvaccinatie. Ook kunst en cultuur hadden zijn aandacht en het stimuleren van handel en nijverheid. Wat hij wilde was voorspoed en eenheid in het land. Zijn betrokkenheid was oprecht. Toen hij jaren later, hij was al lang geen koning meer, in het buitenland stierf, liet hij een deel van zijn bezittingen na aan de armen in Holland.
In eerste instantie zou Lodewijk Napoleon Nederland vanuit Den Haag regeren, maar zijn zwakke gezondheid kon het vochtige zeeklimaat niet verdragen. De jonge koning leed aan reuma en gonorroe (en had een lamme hand en een lam been). Er werd gezocht naar een gezonde plek in het binnenland en dat werd Utrecht. Dat was handig want de koning wilde eigenlijk alleen maar – het zeer zuivere – water uit de pomp op de Mariaplaats drinken. Lodewijk Napoleon gaf opdracht in de stad een aantal huizen op te kopen zodat hij die kon transformeren tot een paleis. Het duurste huis dat hij aankocht was dat van Taets van Amerongen, maar dat was dan ook een van de fraaiste van Utrecht. De Taets van Amerongen-familie bezat ook de ridderhofstad Oud Amelisweerd. Nadat Lodewijk Napoleon daar in 1807 eens was wezen kijken was hij zo gecharmeerd van het huis en het landgoed dat hij het per se wilde kopen, het liefst samen met Nieuw Amelisweerd om zo een groot lusthof aan te leggen dat hij ook kon gebruiken voor allerlei plechtigheden.
Toen het in 1808 gelukt was Oud Amelisweerd te kopen liet hij reparaties uitvoeren, grotere ruiten aanbrengen in de toen heersende empire stijl, en een venster in een kamer op de begane grond vervangen door openslaande deuren. Meer verbouwde hij niet. Wel werden alle vertrekken ingericht met op elkaar afgestemde kostbare tapijten, gordijnen, draperieën en meubels.
Helaas heeft Lodewijk Napoleon maar een paar dagen van Oud Amelisweerd genoten en was hij er maar kort eigenaar van. Al in 1809 wilde hij het landgoed verkopen omdat hij aanvoelde dat zijn grote broer hem niet veel langer als koning van Holland zou dulden. Het hele huis werd leeggehaald en de inboedel en planten werden overgebracht naar zijn andere huizen en paleizen. Zo gingen de blauwe stoelen die zo mooi pasten bij het blauwe behang naar paviljoen Welgelegen in Haarlem en een oranjeboom naar paleis het Loo. Zelf vluchtte hij in 1810 vanuit paviljoen Welgelegen naar Oostenrijk nadat hij afstand had gedaan van de troon.
In het landhuis Oud Amelisweerd zijn nog enkele overblijfselen van Lodewijks aanwezigheid terug te vinden: de empire ramen, de openslaande deuren en – te midden van Chinees behang uit Kanton – een stukje blauw empire behang met witte rozetten.